4-Luik 'Fasen van studiekeuze': Exploreren

Binnen de exploratiefase zijn een paar stappen te onderscheiden.

1. Verken jezelf

Ten eerste is het van belang dat je de "binnenkant" in kaart gaat brengen: Wie ben je? Waar liggen jouw interesses? In wat voor omgeving voel jij je thuis? Waar speelde je vroeger mee? Wanneer vergeet je de tijd/zit je in een flow? Welke vakken op school vind je leuk en welke niet? En binnen die vakken, welke onderdelen/onderwerpen vind je het leukste? Bij wat voor mensen voel je je thuis? Waar kom jij je bed voor uit? Wat zijn je hobby's? Welke dromen heb je? Welke video's/series/films kijk je? Welke boeken lees je? Welke muziek vind je leuk? Wie is je grote voorbeeld? Wat voor menstype ben je? Wat zijn je kernwaarden? Wat zijn je drijfveren? Welke sectoren vind je interessant? Waarom doe je de dingen die je doet en op welke manier? Waar ben je goed in? Wat zijn jouw kwaliteiten?

Kortom heel veel informatie over iemand verzamelen.

2. Bijpassende beroepen

Met al deze informatie krijg je dus een profiel van iemand, waarmee je kunt gaan kijken wat voor beroepen passen daar nu bij. Je gaat dan dus kijken naar de "buitenwereld". Zo breed mogelijk kijken naar beroepen die iemand leuk vindt, die passen bij de persoonlijkheid. Daar mogen ALLE beroepen bij betrokken worden. Ook beroepen waarvan je zou kunnen denken: 'Lijkt me wel leuk, maar ga ik toch niet doen omdat...het te hoog gegrepen lijkt, er niet veel werk in te krijgen is, ik daar te "slim" voor bent, ik dat  qua niveau toch niet aankan, het meer een hobby is, het niet goed betaalt, het te zwaar is, mijn ouders dat waarschijnlijk niet zien zitten, het te gevaarlijk is, het meer een mannen of vrouwen beroep is, etc.'

Na het verzamelen van al die beroepen, dus heel breed te kijken, is het goed om dieper te gaan exploreren. Wat houden de beroepen nu echt in, wat zijn de voor- en nadelen van een dergelijk beroep. Dit dieper exploreren kan door erover te praten met anderen (ouders/decaan/vrienden). Vaak vallen er om allerlei redenen dan toch wel beroepen af. Daarna is het van belang om nog dieper te gaan exploreren. Dat kan bijvoorbeeld door met mensen te gaan praten die dit beroep uitvoeren of een korte stage te lopen. Een ander en erg waardevol middel is tevens YOUTUBE. Jongeren Youtuben veel. Zoek eens op de beroepen die wel interessant zijn. Een filmpje zegt vaak meer dan wat voor beschrijving dan ook. 'Wat doet een doktersassistente/een advocaat/een logistiek manager/een journalist?' Of 'Wat doen robots in de zorg?' Of 'Wat doet iemand die zich met personeel bezighoudt in een bedrijf?' Of 'Wat doet iemand in een voedingslaboratorium?' Of 'Wat doet een patholoog anatoom?'

Je kunt het zo gek niet bedenken of er zijn filmpjes over en al die filmpjes geven vaak wel een beeld over hoe het is om in een bepaald beroep of in een bepaalde sector te werken. Wil je daar juist op doorklikken of heb je het al heel snel gezien? Wat voor gevoel krijg je bij het zien van dat filmpje/beroep? Dat zegt wat over de interesse voor het opgezochte beroep. 

3. Bijpassende opleidingen

Nadat de beroepen in kaart zijn gebracht kan gekeken worden welke opleidingen daarbij passen. Dit is de tweede stap bij het verkennen van de "buitenwereld". In een eerdere blog schreef ik over gratis tools, die hierbij heel handig kunnen zijn. Het verzamelen van interessante opleidingen (breed exploreren), het lezen van informatie op websites en dan wat dieper open dagen en meeloopdagen gaan bezoeken, zijn stappen die in deze fase gezet moeten worden.

Poeh, kunnen jongeren dat wel?

Om goed te kunnen exploreren zijn vaardigheden nodig, die lang niet alle jongeren beheersen. Plannen maken voor de lange termijn, consequenties overzien, open gesprekken voeren met ouders of leraren, het objectief kijken naar jezelf. Sommigen zijn daar wel al klaar voor, anderen nog niet (een verklaring daarvoor, zal nader besproken worden in een latere blog over het puberbrein).

Als de motivatie er is dan willen ze vaak wel, maar het vergt echt wel een zekere planning, systematisch aanpakken en enige discipline. Hoe meer de jongere dit beheerst, hoe beter zal hij/zij het exploratieproces invulling kunnen geven. Echter genoeg jongeren kunnen dit gewoon nog niet. Daarbij zijn mentoren/decanen/studiekeuze coaches van groot belang, kortom volwassenen die professioneel en (heel belangrijk) met een persoonlijke benadering daarbij kunnen begeleiden. Ook ouders zijn daarbij van belang. In de blog "OMG Mijn kind moet kiezen" staan veel redenen genoemd waarom ouders het ook moeilijk kunnen vinden om hun kind daarbij te helpen en juist bij die jongeren is extra aandacht, omtrent het studiekeuzeproces, in het vo hard nodig. Helaas is daar op het vo niet altijd voldoende tijd (en dus aandacht) voor en blijft het soms op de oppervlakte of niet persoonlijk genoeg. Voor sommige jongeren is gewoon tijd nodig om drijfveren, blokkades, vooroordelen, ontbrekende kennis etc. boven water te krijgen.  Hoe graag mentoren en decanen vaak ook willen en hun best doen, de tijd is soms te beperkt.

Door echt in gesprek te gaan met de jongeren, te luisteren wat ze willen, te helpen met het opstellen van hun persoonlijke profiel kunnen jongeren gestimuleerd en geholpen worden, wat bij zal dragen aan een plezierig proces en een bewuste en passende studiekeuze.